Pewnie nie raz w okresie wakacyjnym widzieliście Państwo zdjęcia czy inne wiadomości prasowe/medialne pokazujące uśmiechnięte, radosne dzieci oraz ich opiekunów w koszulkach z logo Caritas oraz dopiskiem wolontariusz takiej a takiej diecezji. Pewnie nie raz na bałtyckiej plaży czy na górskim szlaku, na starym rynku, czy w którymś muzeum mieli Państwo okazję zobaczyć grupę dzieci
w czapeczkach czy z chustami z logo Caritas.
A zastanawialiście się może nad tym, jak to się dzieje, że to wszystko trwa (przez lata) i że jakoś ciągle „trafiają” się takie „caritasowe” grupy na naszych wakacyjnych trasach?
Tym artykułem i na przykładzie działań podejmowanych w Caritas Gdańskiej postaram się opowiedzieć Państwu o tym, jak to się dzieje i co się musi zadziać by wyjazdy dla dzieci z rodzin potrzebujących mogły się odbywać.
W Caritas Archidiecezji Gdańskiej organizację wypoczynku letniego i zimowego dla dzieci z diecezji koordynuje Centrum Wolontariatu. Dzieje się tak ponieważ to ta jednostka koordynuje pracę całego wolontariatu w ramach diecezjalnej Caritas a więc pracę: Szkolnych Kół Caritas (SKC), wolontariuszy Centrum Wolontariatu (osób, które indywidualnie zgłaszają chęć zaangażowania się w pomoc
i najczęściej pełnią rolę wychowawcy wypoczynku) oraz Parafialnych Zespołów Caritas (PZC). Fakt, że jesteśmy w stanie przygotować wypoczynek dla dzieci i młodzieży z rodzin potrzebujących zawdzięczamy temu, że możemy liczyć na pracę wolontariuszy w każdym wieku, z każdej z wyżej wymienionych grup wiekowych. Zadania podejmowane przez te grupy zazębiają się, uzupełniają się
i pozwalają nam lepiej pomóc dziecku, które zabieramy na orgaznizowanych przez nas wyjazdach. Co roku przygotowujemy kolonie i zimowiska w naszym Ośrodku Turystycznym w Warzenku a także obozy wędrowne w Tatrach i na Mazurach.
Szkolne Koła Caritas to jak wiadomo, grupy wolontarystyczne działające na terenie i w środowisku szkolnym, oparte na zaangażowaniu nauczycieli, którzy pełnią rolę opiekuna uczniów podczas podejmowanych przez nich akcji pomocowych. Przez częsty kontakt, wpracowane zaufanie
i podejmowane przez SKC działania na rzecz środowiska lokalnego uczniów często od opiekunów SKC dowiadujemy się o dzieciach, którym warto pomoc przez zabranie ich na kolonie czy obóz wędrowny. Nauczyciele, pedagodzy szkolni szukając pomocy dla swoich uczniów często zgłaszają się do Centrum Wolontariatu. To tu koordynujemy także działania w ramach programu stypendialnego SKRZYDŁA,
a także możemy pomóc młodemu człowiekowi wyjść z trudnego środowiska rówieśniczego bądź zbudować swoje poczucie wartości, angażując go w działania wolontariatu.
Szkolne Koło Caritas to także środowisko, które pomaga młodym ludziom kształtować kompetencje liderskie, uczy pracy w grupie, gospodarowania czasem często kreatywności. Wolontariusz Szkolnego Koła Caritas to osoba empatyczna, wrażliwa ale często także pomysłowa i przedsiębiorcza. W Caritas Gdańskiej koordynujemy pracę Szkolnych Kół Caritas z wszystkich poziomów nauczania. Szczególne zaś „przyglądamy się” wolontariuszom ze szkół średnich bo to wśród nich bardzo często są nasi przyszli wychowawcy kolonijni. Z myślą właśnie o nich Centrum Wolontariatu Caritas Gdańskiej realizowało w ostatnich latach dwa projekty: SZKOŁA MŁODYCH LIDERÓW (2014-2015, finansowany ze środków Fundacji TESCO DZIECIOM) oraz MŁODZI LIDERZY W AKCJI (2017-2018, finansowany ze środków Caritas Polska). Obydwa projekty polegały na wzmocnieniu i doposażeniu młodych we wszelkie kompetencje liderskie oraz takie, które są przydatne w pracy z dziećmi.
Współpraca ze Szkolnymi Kołami Caritas daje nam więc możliwość dostrzeżenia dziecka w potrzebie (wsparcia jego rozwoju), a także dostrzeżenia w młodych wolontariuszach przyszłych wychowawców (tych, którzy tej pomocy mogą udzielić).
Centrum Wolontariatu – gdy wolontariusz Szkolnego Koła Caritas kończy szkołę średnią trochę automatycznie – przyzwyczajony do działania – szuka dla siebie miejsca, gdzie mógłby realizować się dalej. Wtedy trafia do Centrum Wolontariatu, a więc miejsca gdzie bezpośrednio koordynujemy
– często z pomocą profilu na Facebooku – pracę wolontariuszy indywidualnych. Już nie nauczyciel, już nie kolega czy koleżanka jest motywacją dla działania. Zgłaszając się do Centrum młody człowiek deklaruje chęć działania, ale także współdziałania z innymi, często studentami z innych uczelni. Staje się częścią wyjątkowej społeczności, w której każdy wnosi swoje pomysły, umiejętności czy doświadczenie. Społeczności, która współdziała, ale także uczy się od siebie nawzajem. Spośród tych osób w większości rekrutujemy pomocników i wychowawców na organizowane przez nas wyjazdy dla dzieci z rodzin potrzebujących.
Osoby, które ukończyły 18 lat i mają średnie wykształcenie – a co najważniejsze – chcą pracować
z dziećmi i na ich rzecz – zapraszamy do ukończenia kursu na wychowawcę wypoczynku dzieci
i młodzieży. Fundacja Pro Caritate Gedanensis realizuje co roku, w okresie przed wakacjami, 3-4 takie edycje kursu. Osoby, które zdecydują się pojechać z nami na kolonie czy obóz wędrowny mogą zrobić kurs nieodpłatnie. Koszt ich uczestnictwa w kursie pokrywa Caritas.
Pracę nad kolonią rozpoczynamy często zaraz po tym, jak skończą się poprzednie kolonie J
Chcemy wykorzystać fakt, że osoby, które pełniły rolę kadry wychowawczej pełne są wspomnień, wrażeń i doświadczeń. Między osobami, które wspólnie opiekowały się grupą dzieci, które tworzyły zespół to wszelkich zadań – tych miłych a czasami może trudnych ale potrzebnych – tworzy się niezwykła więź, wspólnota doświadczeń. Mocno działa tu efekt procesu grupowego, korzyści współdziałania. Staramy się ten zaistniały proces wykorzystać.
To wolontariusze Centrum Wolontariatu pomagają przygotować karty wypoczynku, to wolontariusze Centrum praktycznie przez cały rok podsyłają sobie pomysł na zabawy i zajęcia, które mogą zrealizować w trakcie kolonii. Stało się już tradycją, że na profilu Centrum Wolontariatu zakładamy wydarzenie pod hasłem WAKACJE i tam każdy może przedstawić swój pomysł na to, co mogłoby się na turnusie kolonijnym zadziać. To z myślą o wolontariuszach Centrum od 2009 realizujemy SZKOŁĘ WYCHOWAWCÓW, a więc cykl darmowych szkoleń z różnych tematów, które doposażają osoby wyjeżdzające jako wychowawcy wypoczynku w różne praktyczne umiejętności przydatne podczas opieki nad dziećmi. Są to zarówno warsztaty manualne/plastyczne (np. o tym, jak zrobić zwierzątko
z balonu, jak przygotować coś z wikliny papierowej, ja samodzielnie przygotować kulki kąpielowe, jak skonstruować instrumenty tanim kosztem – z grochu i tuby po ręcznikach papierowych) itp. Organizujemy także warsztaty, na których przyszli wychowawcy uczą się, jak radzić sobie ze złością
u dzieci, jak pracować nad zwiększeniem poczucia własnej wartości u młodych ludzi, jak mówić dzieciom o seksualności, jakimi metodami z nimi pracować, by umiały wyrażać swoje emocje
i potrzeby.
W Gdańsku mamy możliwość aplikowania o małe granty (do 500 zł) na działania młodzieżowe. Wolontariusze, którzy pełnią rolę pomocników wychowawcy i wychowawcy dzięki takim konkursom mają możliwość pozyskania dofinansowania na realizację swoich pomysłów związanych z działaniami na rzecz dzieci podczas kolonii.
Kadrę każdego turnusu kolonii tworzy kierownik, pielęgniarka, pomocnicy i wychowawcy. Staramy się, jak najszybciej zebrać ten zespół by mógł dużo wcześnie przed kolonią zaplanować wszystko to, co się na turnusie wydarzy. Od lat za zgodą władz poszczególnych trójmiejskich uczelni uczestniczymy w spotkaniach ze studentami w ramach których wolontariusze opowiadają o swoich doświadczeniach w roli opiekuna. W ten sposób chce pozyskać nowe osoby, które mogłyby by pełnić rolę wychowawcy na orgaznizowanych przez nas koloniach i obozach wędrownych.
Przed każdym turnusem organizujemy co najmniej dwa spotkania kadry podczas których
kierownik turnusu zapoznaje kadrę z planem (tematem przewodnim) kolonii, przydziela zadania,. Wtedy to też, każdy członek kadry może przedstawić swoją propozycję zabaw, swój pomysł na wycieczkę czy zajęcia, jakie zechce dla dzieci przeprowadzić.
Każdy orgaznizowany przez nas turnus kolonii czy obozu wędrownego odpowiednio wcześniej zgłoszony jest we właściwym oddziale Kuratorium Oświaty. Jako wypoczynek podlegający nadzorowi Kuratorium, Straży Pożarnej, Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej musimy spełniać wszystkie postawione nam wymogi.
Po kolonii, jesienią, kadry wszystkich turnusów zabieramy na weekendowy wyjazd, który ma na celu podziękowanie z ich trud i zaangażowanie, ale jest jednocześnie okazją do podzielenia się spostrzeżeniami, pomysłami i uwagami, które mogą usprawnić organizację i przebieg kolejnych wyjazdów dla dzieci.
To dzięki wolontariuszom Centrum Wolontariatu możemy organizować wyjazdy dla dzieci i młodzieży z rodzin potrzebujących. To oni, bezpłatnie i bezinteresownie a jednocześnie z ogromną chęcią
i zaangażowaniem są z tymi dziećmi, i dają im z siebie to, co w nich samych najlepsze. Po tylu latach działania w szeregach Centrum Wolontariatu mamy już osoby, które najpierw były dziećmi wyjeżdzającymi na kolonie czy obozy wędrowne organizowane przez Caritas. Dziś same pełnią rolę pomocników i wychowawców. Robią to, co chcą.
Parafialne Zespoły Caritas – trzecią grupą wiekową wolontariuszy, którym bardzo wiele zawdzięczamy przy organizacji wypoczynku dla dzieci i młodzieży są właśnie osoby dorosłe, często aktywni seniorzy. To oni, pracując z rodzinami potrzebującymi na terenie swoich parafii, najlepiej wiedzą, które dziecko nie ma szans by w wakacje gdzieś wyjechać. Parafialne Zespoły Caritas podejmują się organizacji parafialnych festynów i zbiórek, z których dochód przeznaczony jest na pokrycie części kosztów wyjazdów dzieci z danej parafii. To ci starsi wolontariusze pobierają przygotowane karty wypoczynku, idą do rodziców dzieci, wspólnie te karty wypełniając. Często zdarza się tak, że to grupy charytatywne działające przy parafii pakują bagaż dziecka wyjeżdzającego na kolonie czy na obóz wędrowny (starają się o plecak, karimatę, dobre górskie buty). Gdy z danej parafii jedzie więcej dzieci to często członkowie Parafialnego Zespołu Caritas organizują transport by dowieźć dzieci do ośrodka. Ich rola często nie kończy się wraz z końcem turnusu.
Po skończonej kolonii wracają karty wypoczynku a na nich opinia o dziecku i nieraz sugestie kadry, dotyczące potrzeb danego dziecka. Tego, że np. dziecko potrzebowało by konsultacji z logopedą albo że warto rozwijać czyjś talent plastyczny bądź o tym, ze dziecko skarży się na to, że któryś
z rówieśników nie właściwie go traktuje. Coraz częściej nie są to dzieci zaniedbane tylko materialnie ale także wychowawczo. Często prośby kadry kolonijnej dotyczą tego aby zadbać o dane dziecko
w ciągu roku, w miejscu w którym mieszka i się uczy. Taką informację przekazujemy osobie
z Parafialnego Zespołu, która skierowała je na wyjazd. Dzięki temu wolontariusz z parafii może zająć się tą sprawą dalej – porozmawiać z rodzicami, nauczycielami czy pedagogiem szkolnym. Ta współpraca służy dalszemu wsparciu dziecka i rodziny. Jeśli jest możliwość nawiązują także kontakt ze Szkolnym Kołem Caritas i wspólne (dbając o dyskrecję) podejmują działania aby kompleksowo pomóc danemu dziecku. W ten sposób dopełnia się swoisty „krąg współdziałania”, który opisałam, a który koordynujemy przez pracowników Centrum Wolontariatu.
5 632 dzieci z terenu Archidiecezji Gdańskiej oraz z Litwy, Ukrainy i Białorusi gościł Ośrodek Turystyczny w Warzenku tylko w ciągu ostatnich 10 lat. To tysiące pysznych posiłków przygotowanych przez kadrę naszego ośrodka w Warzenku. To niezliczone godziny przygotowań kadry danego turnusu, to „burze mózgów” nad tym jak dany wyjazd urozmaicić, sprawić by był ciekawszy, by czym dzieciaki zaskoczyć, by czegoś je nauczyć. Każda kolonia to godziny przygotowań dokumentów i spełnione wymagania. Każdy turnus to kursy, szkolenia i spotkania integracyjne oraz doposażając wiedze i umiejętności po to by kadra, która będzie sprawować opiekę nad dziećmi była jak najlepiej przygotowana, kompetentna i oddana. Każdy turnus to także trud kontaktu z Rodzicem dziecka, który często ma wygórowane oczekiwania. Każdy turnus to sprawdzian siły i pokory, sprawdzian, który wolontariusze – bez względu na wiek i grupę w której działają – podejmują rok w rok.
Jeśli więc w te wakacje zobaczycie Państwo grupę dzieci maszerujących z logiem Caritas to pamiętajcie, że za każdym tym dzieckiem stoi armia wolontariuszy. Bez względu no to, z jakiej diecezji przyjadą, trud i zaangażowanie wolontariuszy i koordynatorów jest takie samo, bo nasza praca w diecezjach w tym temacie wygląda tak samo. Jeśli grupa ta wyda Wam się duża to pomyślcie także o ilości osób, które cały rok pracują nad tym, byście mogli to dziecko – radosne
i uśmiechnięte – spotkać.
Pracujemy nad wypoczynkiem dzieci i młodzieży cały rok. W Caritas Archidiecezji Gdańskiej, ale także w innych diecezjach, jest to możliwe dzięki sprzedaży świec WIGILIJNEGO DZIEŁA POMOCY DZIECIOM bo to dzięki tym funduszom realizowany jest wypoczynek dzieci i młodzieży. Trzymacie Państwo w ręku czerwcowy numer kwartalnika CARITAS. Zakupując w grudniu świece na wigilijny stół stajecie się częścią ogromnej machiny ludzi, którzy sprawią, że „dzieciaki z Caritas” będzie można spotkać na wakacyjnych wyjazdach w lato 2019 i przez następne lata.
FOTO i tekst: Karlina Lewandowska
